( भग्वान बुद्धका बाह्र लीला )

१) तुषित देवलोकबाट अवतरण गर्नु भएको लीलाः
तथागत बुद्ध शाक्यमुनि जब तुषित देवलोकमा देवपुत्र पवित्र श्वेतकेतुको रुपमा जन्म लिनुभई देवगणहरुलाई सद्धर्म देशनाद्वारा लाभान्भित गराई रहनु भएको बेला जब मनुष्यहरुको आयु सय वर्ष पुग्यो, उक्त समयमा बुद्धहरुका आर्शीवादले देव झ्यालीको ध्वानीद्वारा उहाँलाई प्राणी हितको निम्ति जम्बुद्वीपमा प्रस्थान गर्नुपर्ने कुरा स्मरण गरायो तब उहाँले आफु जन्म लिने कुल, स्थान, माता, पिता र काल गरी यी पाँच विषयलाई मध्यनजर गर्नुभई तुषित देवलोकबाट छ सुँड युक्त खरानी रङ्कको हात्तीको रुपमा जम्बुद्वीपमा अवतरण गर्नु भएको थियो ।

(1) Descent by Tushita Heaven :

In his previous life, the Buddha was at the helm of gods in Tusita heaven. while benefiting the Deities by a benevolent descent, when the age of human beings reached a hundred years, at that time, with the blessings of the Buddha, he would depart from Jambudip for the sake of animal welfare. , Place, mother, father and kaI (Time) view of these five issues, the elephant with a six-sundial ash-shaped elephant from Tusit Devlok had landed in Zambudip.

२) मातृ गर्भमा प्रवेश गर्नुभएको लीला ः
वैशाख पूर्णिमाको शुभ दिनमा महारानी मायादेवी राजगृहमा व्रत बसिरहनु भएको बेला बोधिसवले मातृगर्भलाई अधिष्ठान गरी खरानी रङ्कको हात्तीको स्वरुप लिई माताको दाहिने छातीबाट गर्भमा प्रवेश गर्नुभएको थियो ।

2) Entered the mother’s womb

   On the auspicious day of Baisakh Purnima, while fasting in the palace of Queen Mayadevi, Bodhisav had taken the maternal cervix and entered the womb through the mother’s right breast, taking the form of an elephant of ashes.

३)  जन्म लीलाः
बोधिसत्व जन्म हुने समय हुँदा माता महारानी माया देवीले लुम्बिनी उद्यानमा रहेको एउटा साल वृक्षको हाँगामा समाउनु भई बिना कुनै कष्ट अदभूत जन्म दिनुभयो र जन्मना साथ उहाँले “म यस लोकमा सर्वोत्तम हुँ ।” भनी चारै दिशामा सात–सात पाइला लिनु हुँदा भूमिस्पर्श गर्नुभएको उक्त स्थानमा सात–सातवटा कमलको फुल स्व–पुष्पित अद्भूत जन्म लीला प्रदर्शन भर्नुभएको थियो । पिता शुद्धोदनले यस अत्भुत लक्षणहरुलाई देखेर नाम सिद्धार्थ भनि राख्नु भयो ।

3) Birth in Lumbini Garden :

At the time of the birth of the Bodhisattva, Mother Queen Maya Devi gave birth to a tree in the Lumbini garden without any troublesome birth,at that time Brahma, Indradeva ,Gods,Goddess and Nagas were worshiped and respected. and with birth He said, “I am the Supreme in this World.” After taking seven steps in all four directions, the place where he touched the land was filled with seven-lotus flower self-floating marvelous birth lily.
Father Shuddodan named Siddhartha after seeing these wonderful signs.

४) शिल्प विद्यामा निपुण हुनु भएको लीला ः

बोधिसत्व कुमार सिद्धार्थ जब हुर्कदैँ जानुभयो आफ्नो अध्यान तथा सम्पूर्ण शिल्प विद्या जस्तै गणित, पढाइ–लेखाई, हात्ती चढ्, घोडा चढ्, पौडि आदि जस्ता चौँसटीवटा शिल्प विद्यामा निपुणता तथा हरेक क्षेत्रमा असमान पाराङ्गत हासिल गर्नुभई सम्पूर्ण शिल्प विद्या प्रतियोगितामा उच्चतम सफलता प्राप्त गर्नुभएको थियो ।

देवदत्त आदि विद्या र बलआदिको घमण्डीहरुलाई पनि परास्त पार्नु भएको थियो ।

4) Proficient in crafts and arts:

When Bodhisattva Kumar Siddhartha grew up, he attained the highest success in all the crafts and attaining mastery in all Sixty-four Arts and Crafs like mathematics, reading, accounting, elephant climbing, horse climbing, swimming etc.

५) स्त्रीसँग विलासी जीवन व्यतित गर्नुभएको लीला ः
आफ्नो असमान शिल्प विद्याकलाको प्रदर्शनी पश्चात राजकुमारी यशोधारा सँग विवाह बन्धनमा बाँधिनु भयो र उहाँ दरवारमा रहनुहुँदा विभिन्न सुन्दर स्त्रीहरुसँग विलासपूर्ण जीवन व्यतित गर्नुभएको थियो ।

5) luxurious life in Palace:
After having exhibited his uneven craftsmanship, he tied the knot with Princess Yashodhara and had a luxurious life with various beautiful women while he was in the palace.

६) वैराग्य जागी प्रवर्जित हुनभएको लिला ः
राजकुमार सिद्धार्थ उन्नतिस वर्षको हुनुहुन्थ्यो । एकदिन उहाँ आफ्नो सारथी तथा मित्र छन्दकसँग नगर परिक्रमा प्रस्थान गर्नु हुँदा उहाँले बाटोमा क्रमशः वृद्ध मान्छे, रोगले ग्रसित व्यक्ति, जलाउन लगिरहेको शव जस्ता दुःखद दृश्य देख्नु भयो र यस्तो जरा, रोग, मृत्युको संसारिक दुःखबाट कोही पनि मुक्त नभएको र एक दिन यी दुःखहरु हामी जो कोहीलाई पनि आइलाग्ने कुरा थाहा पाउनु हुँदा मनमा अति वैराग्य जाग्यो र जब उहाँले एक सन्त देख्नु भयो तब उहाँले पनि यी संसारिक दुःखको जड पत्ता लगाउँन र यसबाट मुक्तिको मार्ग खोज्न यो संसारिक जीवन त्यागी प्रव्रज्य हुने प्रण गरी मध्यरातको समयमा राजदरवार छाडी विशुद्ध स्तुपको अगाडी केश मुण्डन गरेर प्रव्रजित हुनुभई मुक्तिको खोजमा लाग्नुभएको थियो ।

6) Looking for salvation.

Prince Siddhartha was thirty-nine years old. One day as he departed the city with his charioteer and friend, Chhandak, he saw tragic scenes of old people, sick people, bodies being burnt on the road, and no one was relieved of such worldly sorrows of disease, and death, Knowing that anyone would come, a lot of heartache arose in his heart and when he saw a saint, he In order to find the root of these worldly sufferings and seek the path to salvation, he left the royal palace at midnight, Shaving his hair in front of pure Stupa, looking for salvation.

७) तपस्यमा लिन हुनु भएको लीला ः
उहाँले वैशाली र राजगृहमा अर्धकलाम र उद्रक दुई वरिष्ट गुरुहरुबाट ध्यान देशाना ग्रहण गरी गुरु समान समाधि ज्ञान हासिल गरेता पनि संसारिक दुःखबाट मुक्त हुने मार्ग बोध नहुँदा आफ्ना पंचवर्गीय भद्र धर्ममित्रका साथ नैरान्जन नदीको तटमा छ वर्षसम्म विना आहार गगन व्याप्त समाधिमा लिन हुनुभएको थियो ।

7) Being taken in austerity

He had taken meditation in the Vaishali and Rajgriha from the two great masters of the Ardhakalam and Udrak , but despite having learned the same samadhi knowledge of the Guru, he had gone for six years with his five friends on the banks of the Nairanjan river without any food of the way to get rid of worldly misery.

८) बोधि मण्डलमा प्रवेश गर्नु भएको लीला ः

बोधिसत्व पंैतिस वर्ष हुनुहुँदा दशैभूमिका बुद्धहरुले आव्हान गर्नुभए अनुसार बोधगया प्रस्थान गर्नुहुँदा एक ब्राह्मण कन्या सुजाताले चढाएको खीर ग्रहण गर्नु भयो र त्यस्तैगरी घाँसी मंगलले अर्पण गरेको नरम, कोमल कुशको घाँस लिनुभई समस्त बुद्धहरुले अधिष्ठान गर्नुभएको स्व–उत्पतित वज्र आसनमा कुश घाँस बिछ्याउनु भयो र पूर्व दिशातर्फ विराजमान हुनुहुँदा उहाँले, “यस आसनमा मेरो शरीर सुकेर गए पनि, छाला हड्डिहरु खिएर गए पनि, धेरै कल्पसम्म पाउनु कठिन बुद्धत्व प्राप्त नभए सम्म, यस आसनबाट शरीर हल्याउने छैन” भनी कठोर प्रतिज्ञा लिनुभयो । त्यस समयमा बोधिसत्वलाई संरक्षण तथा पुज्नको निम्ति भूमि र आकाश व्याप्त हुने गरी देवगणहरु प्रकट भएका थिए ।

8) Deed of entered Bodhi Mandala

When Bodhisattva was thirty-five years old,on departing to Bodhgaya, according to the Buddhas of Dasabhumi challenged , took up the pudding offered by the Brahmin girl named Sujataa. Likewise, by taking the soft, gentle Kush grass offered by the Mangal, he laid the Kush grass on the self-generated Vajra Asan seat that all the Buddhas had blessed and, While sitting on the east side, he made a vigorous promise, “Even in this posture, even if my skin dries up, the skin bones are gone, it will not move from this posture until attained the enlightenment”

९) मार सेनाहरु दमन गर्नु भएको लीला ः

बोधिसत्व गम्भीर समाधिमा लिन हुनु हुँदा, त्यहाँ मार तथा मार सेनाहरु प्रकट भई उहाँको ध्यान समाधि बिथोल्न विभिन्न अस्त्र–शस्त्रहरुले प्रहार गरेता पनि ती सबै फुलमा परिणत भयो, नराम्रा गाली, भयानक आवाजहरु सबै सुमधुर स्तुति संगितमा परिणत भयो र कुनै उपायले नभए पछि मारले आफ्नो सातजना सुन्दर छोरीहरुलाई आकार्षित ढंगले प्रस्तुत गरेता पनि बोधिसत्वको समाधि बिथोल्न नसकी उहाँको सामुन्ने पुग्ना साथ सबै वृद्धा भए र आफ्नो कु–कृत्य प्रति क्षमा याचना गरे पछि सोही रुप प्राप्त गरेका थिए । यसरी उहाँले मार सेनाहरुलाई दमन गर्नुभएको थियो ।

9) Overcoming the Maras ( forces o evil)

As the Bodhisattva was about to take a deep meditative, the evil forces appeared and attacked him with various weapons to disrupt his meditative. Despite presenting gracefully to beautiful daughters, the Bodhisattva mausoleum could not be disrupted before him. Upon arriving, everyone got older and received the same form after apologizing for his wrongdoing. overcame the evil forces of attachment, aggression and ignorance.

१०) अभिसम्बोधि प्राप्त गर्नु भएको लीला ः
मार सेनाहरुको दमन पश्चात जब अभिसम्बोधि बोध हुने समय आयो तब मध्यरातमा उहाँ चौथो समाधिमा लिन हुनुभयो र प्रातः काल जिन घण्टा बज्ने समयमा उहाँ प्रतिपक्ष वज्र सरी समाधिद्वारा अति सुक्ष्म द्वैत आभास पनि नास गर्नुभई उत्कृष्ट फल सर्वज्ञा हासिल गर्नुभएर विभिन्न अद्भूत लक्षण साथ बुद्धत्व प्राप्त गर्नुभयो । तद्पश्चात उहाँको मुखरविन्दुबाट, “गम्भीर, शान्त, प्रपञ्चरहित, प्रभास्वर, असंस्कृत, अमृत जस्तो धर्म मैले पाएँ । जसलाई देखाएता पनि बुझ्न नसकिने हुँदा, मौन रही घनघोर जङ्गलमा बस्छु ।” भनी सात हप्ता सम्म धर्मचक्र प्रवर्तन नगरी धर्मताको समाधिमा लिनु हुनुभएको थियो ।

10) Enlightenment:
After the suppression of the inner demons, it was time to enlightenment, and in the middle of the night, he took to the fourth Samadhi (Meditation), and during the morning rush hour, he destroyed the very fine duality of consciousness opponent by the Vajra Sari Samadhi and acquired excellent enligtenment with various marvels.

११) धर्मचक्र प्रवर्तन गर्नुभएको लीला ः

सम्यक सम्बुद्ध बुद्धत्व प्राप्त पश्चात रुखमुनि बसिरहँदा उहाँले मैले प्राप्त गरेको गम्भीर सदधर्म संसारलाई नै बुझाउछु भनि रहँदा उहाँले उहाँको मुखरविन्दुबाट, “गम्भीर, शान्त, प्रपञ्चरहित, प्रभास्वर, असंस्कृत, अमृत जस्तो धर्म मैले पाएँ । जसलाई देखाएता पनि बुझ्न नसकिने हुँदा, मौन रही घनघोर जङ्गलमा बस्छु ।” भनी सात हप्ता सम्म धर्मचक्र प्रवर्तन नगरी धर्मताको समाधिमा लिनु हुनुभएको थियो । यसरी सात हप्ता सम्म धर्मचक्र प्रर्वतन नगरी मौन रहनुहुँदा ईन्द्रदेव र ब्रह्माले आफ्नो पर पूर्वकालको प्रणिधि स्मरण गरी स्वर्णचक्र र दाहिने मुखी शंख आदि विभिन्न रत्नहरु चढाएर धर्मचक्र प्रवर्तन गर्नुहुन विनम्र अनुरोध गरे अनुसार बुद्धले त्यसलाई स्वीकारनु भयो र वराणासीमा प्रस्थान गर्नुभई पहिलो पटक पंचवर्गीय भद्रहरु लगाएत अस्सीहजार देवगणहरुलाई चार आर्य सत्यको धर्मचक्र प्रवर्तन गर्नुभयो । उक्त समयमा पंचवर्गी भद्रहरुले अर्हन्त पद प्राप्त गरेका थिए । त्यसरिनै गया,राजगृह,गिद्धकोट,श्रावस्ति,कौसल,वैशाली लगायत विभिन्न ठाँउहरुमा पहिलो,दोस्रो र तेस्रो धर्म चक्रको महाउपदेश हरु प्रर्वद्धन गर्नु भयो । श्रावस्तिमा लौकिक र अलौकिक ऋद्धिहार्य प्रर्दशन गर्नुु भएको थियो । तेतिंस कोटि लोकमा माता मायादेवीलाई धर्म उपदेश दिनु भई देवलोकबाट अवतरण गर्नु भएको थियो । श्रिमद डेपुङ चैत्यहरुमा असामन्य शिष्यहरुलाई मन्त्रयानको उपदेशहरु दिनु भएको थियो । यसरीनै उहाँले २९ वर्ष सम्म दरवारमा विताउनु भयो । त्यस पश्चात ६ वर्ष सम्म कठोर तपश्यमा लिन हुुनुु भई ३५ बर्षको उमेरमा बुद्धत्व प्राप्त हुनुु भई ८० वर्ष सम्म विभिन्न किसिमको अपार धर्म उपदेशहरु दिनु भएको थियो ।

11) preaching the Dharma Chakra

After Enligtenment , Sitting under the tree, he was thinking to explain to the world that , he had received, and from his point of view, i found a religion like “serious, calm, hypocritical, pervasive, uncivilized, nectar.” Even though it is impossible to understand, I live in a deep forest, silent. ” For seven weeks, without taking up the Dharmachakra, he had taken medetation (Samadhi). After remaining silent for seven weeks without changing the Dharmachakra, Indradeva and Brahma recalled their predecessor Prabhcharya by introducing various gems on the Golden Chakra and right-facing conch, etc. The Buddha accepted it to welfare all sentient beings and left Varanasi for the first time. For the first time, he introduced the Dharmachakra of four Noble truths to the eighty-five gods, including the five gentlemen. At that time, the five gentlemen had attained the rank of Arhat .In the same way, he promoted the first sermon of the first, second and third Dharma Chakras in various places including Rajghar, Gidhakot, Shravasti, Kaushal, Vaishali. There was a cosmic and supernatural miracle display in Shravasti by Buddha. He had descent from Devlok after preach religion to mother Mayadevi . In the glorious Depung stupa, uncommon disciples were given Mantra yana sermons. In this way he spent 29 years in the palace. After that, after taking up to 6 years in asusterity , he got enlightenment at the age of 35 and gave various kinds of superficial sermons for up to 80 years.

१२) महापरिनिर्वाण प्राप्त गर्नुभएको लीला ः
तथागत भग्वान बुद्ध ८० वर्षको पुग्नुहुँदा आफ्नो अन्तिम शिष्य गन्धर्व प्रमोद र सुभद्रलाई पनि आफ्नो करुणाको छाहारीमा राखी, आफू कुशीनगरमा महापरिनिर्वाण हुने कुरा भिक्षु आनन्दलाई आज्ञा भएपछि, आनन्द भव विहार भई रुन थाले । त्यसबेला तथागत बुद्धले, “दुःख नमान प्रिय आनन्द, म पछि अर्को जन्ममा, कल्याणमित्रको निर्माणकाय प्रकट गरी, तिम्रो र अरु सबैको हित गर्नेछु ।” भनी सान्तोना दिनुहुँदै अन्तिम उपदेशमा तथागत बुद्धले सबै भिक्षुगणलाई सम्बोधन गर्नु भएर भन्नुभयो, “भिक्षुहरु हो ! तथागतको कार्यलाई हेरी मौन रहुनहोस् । यो जस्तै सारा सास्रव वस्तुहरु क्षणभङ्गुर छन् । यो नै तथागतको अन्तिम उपदेश हो ।” भनी सिंह आसनमा सुत्नु भई उहाँ महापरिनिर्वाणमा प्रवेश गर्नुभएको थियो ।

12) Leela who has attained Mahaparinirvana:
When the Tathagata Lord Buddha reached the age of 80, he placed his last disciples Gandharva Pramod and Subhadra in the shadow of his compassion. At that time, the Tathagata Buddha said to Ananda , he would attain Mahaparinirvana in Kushinagar, Ananda began to weep.”Do not grieve, dear Ananda. In the last sermon, the Tathagata Buddha addressed all the monks and said, “ Dear monks! Look at the work of Tathagata and remain silent. All living things like this are fleeting. This is the last teaching of Tathagata. ” He had entered Mahaparinirvana by sleeping in the lion’s seat.